«المعجم المفصّل فی علم الصرف»، اثر راجی اسمر، از جمله فرهنگ‌های معاصر پیرامون اصطلاحات علم صرف عربی، تحت اشراف امیل بدیع یعقوب نگارش شده است.
ساختار
مصطلحات به ترتیب الفبایی تنظیم شده است. در مواردی که یک یا چند لفظ، مشترک بوده‌اند، در یک لفظ توضیح مفصل آمده و الفاظ دیگر به آن ارجاع داده شده است. نویسنده با ذکر مثال و شرح و تفصیل اصطلاحات در این معجم از روش بسط و تفصیل استفاده کرده است.
گزارش محتوا
راجی اسمر در مقدمه کتاب، به اهمیت و دشواری علم صرف در علوم عربی اشاره کرده است. وی در رابطه با اهمیت و مقدمیت به کلام ابن عصفور اشاره می‌کند که معرفت خود کلمات مقدم بر ترکیب است. در باره غموض این علم نیز به کثرت اوزان فعل و اسم و شذوذ و... اشاره می‌کند.
در این کتاب، بر مصادر و منابع متعددی اشاره شده که «الممتع فی التصریف» نوشته ابن عصفور، از جمله آن منابع است که در مسائل ابدال، ادغام، حروف زوائد و اوزان اسم به آن مراجعه شده است.
کتاب همچنین دارای بخش‌های الحاقی است که در ابتدای آنها جداول تصریفی برخی افعال و پس از آن منابع صرف عربی به ترتیب حروف الفبا آمده است. [۱]
← شیوه نویسنده
شیوه نویسنده بدین ترتیب است که ابتدا معنای اصطلاح را نوشته، سپس مثالی ذکر کرده و اسامی دیگر آن اصطلاح و انواع آن را ذکر کرده است. اگر در مواردی اصطلاحی به لحاظ معنایی با اصطلاح دیگر یکی باشد، به آن ارجاع داده شده است؛ به‌عنوان مثال «تشدید النقل»، به اصطلاح «التضعیف» ارجاع شده است. [۲]
وضعیت کتاب
آدرس آیات و اشعار، توضیح برخی الفاظ و نیز توضیحات صرفی در پاورقی کتاب آمده است.
فهارس آیات قرآنی، شواهد شعری، مصادر و مراجع و محتویات در انتهای کتاب آمده است.
پانویس
۱. ↑ المعجم المفصل فی علم الصرف، راجی اسمر، مقدمه کتاب، ص۶ ـ ۵.
۲. ↑ المعجم المفصل فی علم الصرف، راجی اسمر، متن کتاب، ص۱۷۴.
منبع
نرم‌افزار ادبیات عرب، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
