انجمن علمی پژوهشی زبان و ادبیات عربی

وابسته به گروه زبان و ادبیات عرب مؤسسه آموزش عالی بنت الهدی

انجمن علمی پژوهشی زبان و ادبیات عربی

وابسته به گروه زبان و ادبیات عرب مؤسسه آموزش عالی بنت الهدی

انجمن علمی پژوهشی زبان و ادبیات عربی
دنبال کنندگان ۱ نفر
این وبلاگ را دنبال کنید

1.  لهجه های مختلف

عربها در گذشته بصورت قبیله ای زندگی می کردند و هر قبیله ای لهجه ای مخصوص به خود را داشت  این اختلاف  لهجه ها صورتهای مختلفی داشت که:

الف) گاهی اختلاف در کلمات بوده مثلا ًقبیله ای به گندمالقمحو قبیله ی دیگر به آنالبر می گفتند.

ب) گاهی اختلاف در استعمال یک کلمه وجود داشت مثلا ماده یالوثبرا اهل حجاز به معنایظفراستعمال میکردند و اهل یمن در معنی ضد آن استعمال میکردند،وثببه معنایاقعدمیباشد.

ت) گاهی اختلاف لهجه ها در حرکات است. مثلاً قریش صرف مضارعه را فتحه میدهند و بنی اسد آن را مکسور می خوانند و همچنین اختلافات زیادی بین لهجه های گوناگون در زبان عربی مشاهده می شود که گاهی این اختلافات بین قبائل بسیار شدید است مانند اختلاف بین قبائل عدنانیه در حجاز و قحطانیه در یمن که در مفردات و ترکیبات با هم اختلاف زیادی دارند بطوری که ابو عمروبن علاء گفته است:«لیس حمیر و أقاصی الیمن بلساننا و لا عربیتهم بعربیتنا». یعنی زبان عربی حمیر و زبان نواحی یمن زبان عربی ما نمی باشند و از هم جدایند.

2. یکی دیگر از سبب پیدایش علم نحو یکی از ویژگیهای زبان عربی است

 و آن ویژگی این است کهدرک معانی و مطالب در زبان عربی به اعراب کلمات بستگی داردیعنی فتحه ای را کسره یا ضمه و بالعکس بخوانیم معنی کلمه به کلی دگرگون میشود.

3. علاقه شدید بزرگان اسلام و ملوکان  به تلاوت قرآن و قرائت آن.

در این میان ملوکان و بزرگان با توجه به اینکه قرائتهای مختلف در قرآن صورت گرفته بود دنبال قرائت صحیح از قرآن بودند و به دلیل تاکید تعاملی زبانهای مسلمانان غیر عرب مانند فارسی و عربی در یکدیگر در اثر گذشت زمان و گسترش اسلام و حفظ قرآن از انحراف علوم عربی مانند صرف و نحو ساعی بودند و به صورت مدون و مکتوب نبودند بلکه ضوابطی داشتند ولی فقط در قلبشان که بصورت لحاظ شده  در استعمال آنان ظاهر شده بود.

سپس بعد از ظهور اسلام و نزول قرآن کتاب خدا ، به زبان عربی و لزوم حفظ آن از خطا و اشتباه نیاز به تدوین این قواعد مضبوطه به وجود آمد  تا بوسیله ی رعایت آن این منبع اصلی و بزرگ دینی از خطا مصون بماند . به این دلیل بود که رسول خدا(ص) اهتمام می ورزیدند  به قرائت آن بصورت صحیح و دور از خطا و همین طور امیر المومنین(ع) و اصحاب ایشان بر این روال بودند. و بعد از توسعه ی اسلام و اشاعه ی آن در اقطار مختلف و بین اقوام غیر عرب زبان عربی به زبان اصلی در تعلیم معارف اسلامی و تعلم آن تبدیل شد و تکلم به عربی متداول شد. در بین مسلمانان به گونه ای که تأثیر گذاشت زبان عربی در زبان آنها و زبان آنها نیز در زبان عربی تاثیر گذاشت و لذا نیاز بود که زبان عربی به اصل خود باقی بماند و تحریفی در آن صورت نگیرد.  

 

لذا امیرالمومنین(ع) اساس پایه های اساسی علم نحو را تأسیس و به ابوالاسود دوئلی یاد دادند که از این قرار بود:الکلمهُ کلُّهُ فَعلٌ و حرفٌ و اسمٌ  : الاسمُ ما أُنبِأَ عَن المُسَمَّی وَ الفِعلُ  ما أُنبِأَ به وَ الحَرفُ ما أَفادَ المَعنی و أعلَم أنَّ الأسماءَ ثلاثةٌ: ظاهرٌ و مضمر و اسم ولا مضمر و انما الناس یتافضل الناس فیما لیس بظاهر و لا مضمر و الرفع للفاعل و انصب للمفعمول و الجر المجرور.

سپس حضرت به موارد قبلی قواعد استفهام و نهاد و حروف مشبة بالفعل را اضافه نمودند و ابوالاسود این موارد را پی گرفت و این قواعد را بسط داده و به صورت مدون درآورده و علم نحو در قرن اول اسلامی متولد شد و شاگردان ابوالاسود و سلسله های بعد از آنها این علم را ارتقاء دادند و وسعت بخشیده و متکامل کردند.

چون ابو الاسود بصری بود علم نحو در بصره آغاز شد و حول مسائل آن نشأت گرفته و تدوین شد و سپس این مسائل در کوفه مطرح شد و سپس در شهرهای دیگر.

 منابع:

1-     تاریخ ادبیات زبان عربی/حنا الفاخوری

2-     تاریخ ادبیات عرب ج1/رژی بلاشر

3-     تاریخ ادبیات عرب /احمد ترجانی زاده

4-     بدائه النحو/ صفایی بوشهری

  • ☆انجمن زبان و ادبیات عرب☆ مؤسسه آموزش عالی بنت الهدی

نظرات  (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی